Ünlü sağlıksızlık bonusunu duymuş olabilirsiniz, ama buna hakkınız var mı?
Bu yazımızda, sağlıksızlık primi kavramını, alınacak tutarın nasıl hesaplanacağını ve kimlerin bu haktan yararlanabileceğini ele alacağız. Okumaya devam edin ve iş yerindeki sağlıksız koşullara ilişkin hak ve görevlerinizi anlayacaksınız. Takip etmek!
Sağlıksız takviye nedir?
Sağlıksızlık primi, çalışma faaliyetleri sırasında sağlıksız koşullara maruz kalan işçilerin tazmin edilmesini amaçlayan bir işçi hakkıdır.
Bu mali yardım, tıpkı özel emeklilik gibi, bu meslek sahiplerinin karşı karşıya kaldıkları sağlık risklerini tespit edip telafi etmeyi amaçlıyor.
Sağlıksızlık, toksik kimyasallar gibi kimyasal, fiziksel veya biyolojik etkenlere maruz kalma, aşırı gürültü, radyasyon, toz, nem, aşırı sıcak veya soğuk gibi çeşitli faktörlerle karakterize edilebilir.
Kısacası, sağlık üzerinde zararlı etkiler yaratabilen, meslek hastalıkları, yaralanmalara yol açabilen veya mevcut durumları daha da kötüleştirebilen etkenlerdir.
Sağlıksız yaşam ödeneğinin verilmesinin teknik raporlara dayalı olması ve güncel mevzuata uygun olarak yapılması gerektiğinin vurgulanması önemlidir.
İşçi ile işveren arasında sağlıksız çalışma konusunda uyuşmazlık olması halinde, konunun uzmanı hukuk bürolarına başvurulması veya uyuşmazlığın çözümü için yetkili mercilere başvurulması mümkündür.
Sağlıksız takviye: nasıl hesaplanır?
Sağlıksızlık tazminatını hesaplamak için bazı adımları takip etmek gerekiyor.
Hesaplamanın yürürlükteki mevzuata, toplu iş sözleşmelerine ve her şirketin kendine özgü kurallarına göre değişiklik gösterebileceğinin altını çizmek önemlidir.
Adım 1: Etkinlik derecelendirmesini kontrol edin
Faaliyetin çalışma mevzuatı ve NR 15 gibi belirli düzenleyici standartlara göre sağlıksız kabul edilip edilmediğini kontrol edin.
Faaliyetin sağlıksız olduğunun ispatı için uzman kişilerden teknik rapor veya görüş alınması gerekmektedir.
Adım 2: Sağlıksızlığın derecesini belirleyin
Sağlıksızlık, aktivitenin içerdiği risklere bağlı olarak minimum, orta ve maksimum olmak üzere üç farklı derecede sınıflandırılabilir.
Not, teknik raporlar ve geçerli standartlara göre belirlenir.
Adım 3: Asgari ücret değerini belirleyin
Güncel asgari ücreti kontrol edin, zira sağlıksızlık primi her zaman asgari ücret üzerinden hesaplanıyor.
Adım 4: İlgili yüzdeyi uygulayın
Sağlıksızlık sınıflandırmasına göre maruziyet derecesine karşılık gelen yüzdeyi uygulayın.
Asgari ücrette oranlar genellikle 10%, 20% ve 40% arasında değişiyor.
Hazır! Artık rolünüz için ne kadar ödemeniz gerektiğini biliyorsunuz.
Toplu iş sözleşmeleri veya işveren ile çalışan arasında imzalanan sözleşmelerde tanımlanmış başka özel kuralların da olabileceğini belirtmekte fayda vardır.
Bu nedenle sendikanıza, meslektaşlarınıza veya şirketinize danışarak söz konusu şirket veya sektör için geçerli ek kurallar olup olmadığını öğrenin.
Sağlıksızlık primi kimlere verilir?
Kısacası, çalışma mevzuatında ve NR 15 gibi belirli düzenleyici standartlarda tanımlandığı şekilde sağlıksız faaliyetlerde çalışan işçiler sağlıksızlık primine hak kazanırlar.
Sağlıksızlığın sınıflandırılması d
Çalışma ortamındaki risklerin değerlendirildiği teknik raporlar ve uzman görüşleri doğrultusunda belirlenir.
Tehlikelilik içeren bir faaliyetin, aşağıdakiler tarafından düzenlendiğine dair bir örnek: Düzenleyici Standart
20. Sayı, yanıcı ve parlayıcı sıvılarla yapılan çalışmadır.
Bu standart, yangın, patlama veya diğer ciddi kaza riskleri nedeniyle tehlikeli kabul edilen bu malzemelerle temas eden çalışanların korunmasını garanti altına almak için güvenlik önlemlerini belirler.
Petrokimya sanayi, rafineriler, akaryakıt istasyonları, yanıcı ürünlerin taşınması gibi sektörlerde çalışan profesyoneller, bu sıvıların elleçlenmesi, depolanması veya taşınması sırasında ortaya çıkan tehlikeli koşullara maruz kalmaktadır.
Bu faaliyetlerle ilişkili riskler arasında sızıntı, patlama, yangın ve zehirli dumanlara maruz kalma olasılığı yer almaktadır.
Bu durumlarda, sağlıksızlık primine ek olarak, iş mevzuatının öngördüğü bir diğer menfaat olan tehlikelilik primi de ödenebilir.
Bu ek ödeme, ölüm veya ciddi yaralanma riski taşıyan tehlikeli faaliyetlere veya operasyonlara maruz kalan işçilerin tazmin edilmesini amaçlamaktadır. Tehlikelilik ise taban maaşın 30%'sine denk geliyor.
Bu ek tutarın verilmesi, tehlikeli faaliyetler ve operasyonları düzenleyen NR 16'da tanımlanan tehlikeli etkenlere doğrudan ve sürekli maruz kalma ile ilgilidir.
Bu nedenle, yanıcı ve parlayıcı sıvıların elleçlenmesi, depolanması veya taşınmasıyla ilgili faaliyetler NR 20 düzenlemesine tabidir ve faaliyetin özel özelliklerine ve ilişkili risklere bağlı olarak hem sağlıksızlığa ilişkin bir ödeneğin hem de tehlikeliliğe ilişkin bir ödeneğin verilmesini gerektirebilir.
Sağlıksızlık ve tehlike nedeniyle aynı anda ek ödeme alınabilir mi? İkisi arasındaki fark nedir?
Hayır, aynı iş için aynı anda hem sağlıksızlık primi hem de tehlikelilik primi almak mümkün değildir.
Çalışma mevzuatına göre işçi, iki ek ödemeden yalnızca birini almaya hak kazanır, en avantajlı olanı geçerlidir.
Farklara gelince, sağlıksızlık primi, işçinin sağlıksız koşullara, yani sağlığa zararlı etkenlere maruz kalması durumunda verilmektedir.
Tehlike tazminatı, yaşam veya beden bütünlüğü açısından yakın risk içeren faaliyetleri gerçekleştiren veya bu tür koşullarda çalışan işçilere verilir.
Her iki ek ödeme de işçinin taban maaşı üzerinden hesaplanmakta olup, verilme ve hesaplanma kriterleri farklıdır.
Sağlıksızlık indirimi, sağlıksızlık derecesine göre asgari ücretin veya taban ücretin %, % veya %'si oranında değişirken, tehlikelilik indirimi diğer yan haklar veya ikramiyeler dahil edilmeden taban ücretin %'si oranında olmaktadır.
Dolayısıyla, bir işçi hem sağlıksız hem de tehlikeli koşullara maruz kalıyorsa, bu ek ödemelerden yalnızca birini almaya hak kazanacak, en avantajlı olanı geçerli olacaktır.
Sağlıksızlık priminin bir üst sınırı var mıdır?
Yasada sağlıksızlık ödeneğinin azami tutarı belirlenmemiştir. Bu faydanın hesaplanması, yapılan aktivitenin sağlıksız olma derecesine göre değişen yüzdelere dayanmaktadır. Genellikle bu yüzdeler asgari ücretin %, % veya %'sidir.
Ancak, toplu iş sözleşmelerinde veya işveren ile işçi arasında imzalanan sözleşmelerde belirtilen oranlardan farklı değerler belirlenebileceği hususunun da vurgulanması önemlidir. Dolayısıyla bulunduğunuz şirket veya kategoriye özel kuralların olup olmadığını kontrol etmeniz gerekir.
Sağlıksızlık primi almaya hakkınız var mı?
Sonuç olarak sağlıksızlık primi, sağlığa zararlı etkenlere maruz kalarak sağlıksız koşullarda çalışan işçilere tanınan bir haktır. Yapılan faaliyetin sağlıksızlığının derecesine göre değişen yüzdeler üzerinden hesaplanarak, iş ortamında karşılaşılan sağlık riskleri ve zararlarının tazmin edilmesini sağlar.
Bu yardımın hesaplanması ve verilmesine ilişkin kriterlere ilişkin güncel bilgilere erişim sağlanması, işçi haklarının ve işçilerin güvenliği ve refahının güvence altına alınması yolunda çok önemli bir adımdır.
Genel olarak her vakanın birbirinden farklı olduğunu unutmayın, bu nedenle alanında uzman kişilere danışmayı ihmal etmeyin ve yaptığınız işin özelliklerine dikkat ederek, sağlıksızlık priminin doğru uygulanmasını sağlamak için mutlaka gereklilikleri ve standartlara ve yönetmeliklere uyumu kontrol edin.
