Apple ve ülkemizi ilgilendiren tartışma hakkında daha fazla bilgi edinin. Alınacak tedbirleri anlayın.
Apple, 20'sinde Adalet Bakanlığı ve Ulusal Tüketici Ajansı'na (Senacon) Davranış Ayarlama Süresi'nin (TAC) resmileştirilmesi için bir teklif gönderdi. Senacon, bir yıl önce şirketin iPhone akıllı telefonlarını fişli şarj cihazı olmadan sattığı gerekçesiyle dava açmıştı.
Kurum, şarj cihazı olmayan tüm iPhone modellerinin satışının durdurulmasını emretti ve Apple'a 12,2 milyon Rand'dan fazla para cezası verdi. Senacon, geçtiğimiz Perşembe günü (21) şunları duyurdu: “Dahili prosedürlere uygun olarak, TAC Müzakere Komitesi tarafından yürütülen müzakereler sonuçlanıncaya kadar süreci askıya almayı düşünüyoruz”. Apple'ın yanıt verme süresi Çarşamba günü (20) sona erdi. Senacon ayrıca, TAC'ın hazırlanması sırasında müzakereler için bir son tarih olmadığını, çünkü TAC'ın tüketici haklarını korumayı ve/veya usulsüz davranışları önlemeyi amaçladığını belirtiyor.
Bayilere Duyuru
Senacon, Eylül 2022'de Apple ürün satıcılarına, cihazın çalışması için gerekli olduğu düşünülen aksesuarlar olmadan cihaz satışı yapılması durumunda uygulanacak cezaları bildiren bir idari bildirim gönderdi. Apple o dönemde, bayilerin cezalandırılmamasını sağlamak amacıyla bir koruma emriyle karşılık vermişti. Şirket, 2020 yılından bu yana iPhone'u şarj cihazı olmadan satıyor.
Apple, bu ayın başlarında iPhone 15'in piyasaya sürülmesiyle birlikte akıllı telefonlarına USB-C konnektörünü eklemeye başladı ve bu konnektör, Avrupa Birliğişirketin tescilli Lightning konnektör formatını terk ediyor. Cihaz artık USB-C standardına dahil edilmiş olsa da cep telefonu ambalajında fiş olmadan yalnızca kabloyla satılmaya devam ediliyor.
İşlemin nedenleri
Tamamlanmamış veya temel işlevlerini yerine getiremeyen bir ürün satıldığında (örneğin cep telefonu pili olmadan çalışmaz), şirket bitmemiş bir ürün satmış olur. Bu, tüketicilere karşı ayrımcılık yapmakta ve ürünün işletimine ilişkin sorumluluğu üçüncü taraflara aktarmaktadır.
Apple ise akıllı telefonlar için şarj cihazı sağlamama kararının çevresel kaygılardan kaynaklandığını iddia etti. Yani sürdürülebilir kullanımı teşvik etmek. Ancak Senacon açısından bu argüman yeterli değil, zira şirketin cihazı şarj cihazı olmadan satma kararı, tüm yükün tüketiciye yüklenmesi anlamına geliyor.
Ajansa göre üreticiler, çevresel etkilerini azaltmak için şu anda endüstri standardı olarak kabul edilen USB-C konnektörleri ve şarj kabloları kullanmak gibi başka adımlar da atabilir. Senacon ayrıca şunu vurguladı: cezalara rağmen Santa Catarina, São Paulo (SP), Fortaleza (CE) ve Caldas Novas'taki (GO) mahkeme kararlarına rağmen Apple henüz sorunu çözmek için bir adım atmadı. Apple ise cezaya rağmen telefonu şarj cihazı olmadan satmaya devam ediyor. Senacon, diğer üreticilerin de dava edildiğini ve uzlaşma teklifleri sunduğunu hatırlatıyor.
İhlalleri anlayın
Bağlı Satış
Şirketin “gizlilik” ilişkisi yarattığı uygulama. Bu durumda şarj cihazı telefonun çalışması için gerekli olduğundan, şarj cihazı olmayan telefonlar satılarak dolaylı olarak kullanıcıyı ikinci bir ürün almaya zorluyor.
Eksik ürünlerin veya esas özellikleri taşımayan ürünlerin satışı
Kararda, şarj cihazı olmayan ürünlerin satışının Tüketiciyi Koruma Kanunu'na göre "amaçlanan kullanımları için uygunsuz veya yetersiz" olmaya yettiği sonucuna varıldı. Bu nedenle Senacon, üretici tarafından sağlanmayan diğer ürünlere bağlı olarak bir ürünün kullanılmasının yasadışı olduğunu vurguluyor.
Tüketiciye karşı ayrımcılık yoluyla tam bir ürünün satışının reddedilmesi
Ayrıca Senacon'a göre şirketin benimsediği fark, temelde tüketicinin geliri oluyor ve bu da kullanıcının cihaz değiştirmeye devam edebilmesini sağlıyor. Kurum, şirketin seçtiği sosyal kesimin küçük olmasına rağmen ekipmana ihtiyaç duymaması nedeniyle pil şarj cihazı sağlama yükümlülüğünün bulunmadığını belirtti. Çünkü daha önce satın aldığınız eski modellerin şarj cihazlarını da kullanabilirsiniz.
Ayrıca Senacon, ürünün fiyatının, onu "onu karşılayabilecek" olanlar için "özel" hale getirdiği iddiasının asılsız olduğuna inanıyor. Çünkü kredi, taksitlendirme veya alınabilecek krediler hesaba katılmamıştır. Özellikle Brezilya'da, alım-satım sözleşmelerinin akdedilmesinde kredi ve taksit sistemlerinin yaygın olduğu görülmektedir. “Düşük gelirli” birinin iPhone satın alamayacağını iddia etmek başlı başına ayrımcılıktır.
Sorumluluğun Üçüncü Taraflara Devri
Son olarak Senacon, Apple'ın benimsediği uygulamaların iki tür sorumluluk devri yarattığını belirtiyor. Bunlardan biri şarj cihazı sağlama sorumluluğunun devredilmesidir. Diğeri ise Brezilya Devleti ve döviz kuru politikasından kaynaklanıyor, zira cihaz şarj cihazı olmadan teslim edildiğinde fiyatta bir düşüş olmuyor.
